EVALUATİON OF TREATMENT SERVİCES AND REFERRAL RATES AT ORAL AND DENTAL HEALTH CENTERS İN TURKEY

Oral-dental health services in Turkey have several difficulties like qualitative and quantitative service provision, health manpower sources, workload, accessibility and maintainability. This study’s aim is to evaluate the treatment services and to associate these parameters with the referral rates at Oral-Dental Health Centers and Oral-Dental Health Hospitals which constitute a large proportion of the mentioned service presentation in our country and to plan these services more effectively. Material and Methods: In this cross-sectional study, the data were collected from ODHCs and ODHHs, which provide oral-dental health services in Turkey, between years 2010 and 2014. Results:The numbers of admissions to a dentist per capita at ODHCs/ODHHs were 0.12 in 2010, 0.21 in 2011, 0.20 in 2012 and 0.39 in 2013 and 2014. The regions which had the lowest referral rates from ODHCs/ ODHHs were Istanbul, Eastern Marmara, Western Anatolia, Northeastern Anatolia, Aegean and Western Marmara. Oppositely, Southeastern Anatolia, Mideastern Anatolia, Eastern Blacksea, Central Anatolia and Mediterranean Regions had the highest referral rates. These six regions which had the fewest referral numbers were the highest regarding the number of outpatient clinic numbers for all treatments evaluated, except for the Istanbul region. If the number of outpatient clinics and the percentage of oral-dental health services in the population increase, the referral rates of the region decrease. Conclusion:These results are parallel with the growing population and increasing service delivery within the Health Transition Project over the years. The studies give hope about ensuring the qualitative and quantitative increase of health providers, primarily dentists at ODHCs/ODHHs, eliminating differences between the regions as well as integrating the oral-dental health care services into family medicine practice. Oral-dental health care programmes for the community should be put into place and improved accessibility to oral-dental health services and a decrease in treatment costs would appear to be feasible.

Keywords: Turkey, Oral-Dental Health Center, Treatment, Referral System

Doi: 10.17363/SSTB.20161816493

Amaç: Türkiye’de ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin sunulmasında, verilen hizmetlerin niceliksel ve niteliksel olarak yeterliliği, sağlık insan gücü kaynakları, iş yükü, erişebilirlik ve sürdürülebilirlik gibi konular başta olmak üzere çeşitli güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Bu çalışma ile ülkenin ağız ve diş sağlığı hizmet sunumunda büyük bir paya sahip olan Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri(ADSM) ile Ağız ve Diş Sağlığı Hastaneleri(ADSH)’nde sunulan hizmetlerin, yapılan tedavilerin değerlendirilmesi ve bu merkezlerdeki sevk hızları ile ilişkilendirilmesi amaçlanmaktadır. Ağız ve diş sağlığı ile ilgili hizmetlerinin etkili bir şekilde planlanabilmesi için bu analizler gereklidir. Materyal ve Yöntem: Bu kesitsel çalışmada, 2010-2014 yıllarında, Türkiye bütününde hizmet veren ADSM-ADSH’lerinden elde edilen veriler karşılaştırılmaktadır. Bulgular: ADSM-ADSH’ler için kişi başı diş hekimine başvuru sayıları 2010 yılında 0,12, 2011 yılında 0,21, 2012 yılında 0,20, 2013 ve 2014 yılında ise 0,39 olmuştur Kişi başına diş hekimine başvuru sayıları 2012 den 2013 ve 2014 e geçildiğinde gözle görülür bir şekilde artmıştır. ADSM-ADSH’lerden yapılan sevklerde en iyi durumda olan bölgeler sırasıyla, İstanbul, Doğu Marmara, Batı Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, Ege ve Batı Marmara’dır. Sevk sayıları en az olup ilk altıya giren bu bölgeler, poliklinik sayılarında ve tüm tedavi uygulamalarında sayısal olarak en iyi durumda olan ilk altı bölge arasına girmektedir. Bölgede yapılan poliklinik sayısı ve verilen ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin nüfusa göre yüzde oranı arttıkça bölgenin sevk hızı da düşmektedir. Sonuçlar: Elde edilen bu analiz sonuçları, yıllar itibari ile artan nüfus ve yıllar itibari ile “Sağlıkta Dönüşüm Programı” kapsamında artan hizmet sunumuna paraleldir. Başta diş hekimleri olmak üzere, ADSM-ADSH’lerdeki sağlık çalışanlarının kalitatif ve kantitatif artışının sağlanması, bölgeler arası farkların giderilmesi, ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin aile hekimliği pratiğine entegre edilmesi yolundaki çalışmalar umut vermektedir. Türkiye’de, ağız ve diş sağlığını geliştirmek için, toplumsal ağız ve diş sağlığı programlarının yürürlüğe konması, ülkede ağız ve diş sağlığı alanında hizmet sunan tüm sektörlerin arasındaki entegrasyonun sağlanması gerekmektedir. Böylece, ağız ve diş sağlığı hizmetlerinde ulaşılabilirliğin arttırılabileceği ve tedavi maliyetlerinin de düşürülebileceği aşikardır.

Anahtar Kelimeler: Türkiye, Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, Tedavi, Sevk Sistemi

Doi: 10.17363/SSTB.20161816493